کیمیای شمال – تعرفه‌گذاری پلکانی مصرف برق از جمله اقداماتی است که وزارت نیرو در کنار اعطای پاداش صرفه‌جویی به مشترکان کم مصرف با هدف توزیع عادلانه یارانه انرژی دنبال می‌کند و بر اساس این برنامه تخصیص یارانه برای مصارف بالاتر از الگو ممنوع است.
این یعنی می‌توان در ایران با استفاده از ابزار‌های انگیزشی و بازدارنده برای مشترکان بخش‌های مختلف به ویژه بخش خانگی، ضمن کاهش شدت مصرف انرژی در ایران، از تشدید ناترازی در کشور جلوگیری کرد و میان عرضه و تقاضا نوعی تعادل ایجاد کرد.
بر اساس این سیاست اگرچه مشترکان کم مصرف صنعت برق می‌توانند مشمول پاداش صرفه‌جویی شوند و در برخی موارد با رعایت نکات مرتبط مصرف صحیح انرژی تعرفه برق خود را تا صفر کاهش دهند و علاوه بر آن مشمول پاداش و جوایز نفیسی شوند، همچنین مشترکان پرمصرف متناسب با میزان برقی که بالاتر از الگو مصرف می‌کنند، لازم است هزینه انرژی مصرفی خود را معادل نرخ تمام شده بپردازند و مصرف مازاد آن‌ها دیگر مشمول تعرفه‌های یارانه‌ای نخواهد بود، این اقدام علاوه بر این که ارزش و اهمیت واقعی انرزی را به مشترکان پرمصرف یادآور می‌شود، موجب بهبود ساختار اقتصادی صنعت برق شده و جذابیت‌های لازم برای بخش خصوصی نیز به منظور سرمایه‌گذاری در صنعت برق فراهم می‌آورد.
صفر شدن تعرفه مشترکان کم مصرف تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی
تعیین تعرفه برق بر اساس پلکان مصرف، در قانون بودجه سالیانه و قانون مانع زدایی از توسعه صنعت برق مورد تأکید قرار گرفته است و بر این اساس تعرفه انرژی برق ضمن اینکه باید به گونه‌ای اصلاح شود که تعرفه مشترکان کم مصرف تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی برابر صفر و تعرفه برق مشترکان تا الگوی مصرف به صورت یارانه‌ای محاسبه شود، تعرفه برق مشترکان پرمصرف به صورت غیر یارانه‌ای و بر اساس الگوی افزایش پلکانی تعیین می‌شود.
باتوجه به اینکه حدود سه چهارم از مشترکان بخش خانگی الگوی مصرف برق را رعایت می‌کنند، بر این اساس با هدف ترغیب سایر مشترکان به رعایت الگو و نیز جلوگیری از تحمیل هزینه پرمصرفی‌ایشان به سایر مشترکان، نسبت به افزایش پلکانی تعرفه برق اقدام می‌شود.
این موضوع از آنجایی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که بدانیم باوجود افزایش شدید قیمت‌ها در بخش تولید برق و تورم کشور، اما هزینه برق مشترکان بخش خانگی در ۴۰ سال گذشته با توجه به افزایش تورم به ویژه پس از تصویب قانون تثبیت قیمت‌ها، سهم ناچیزی از قیمت تمام شده تولید را به خود اختصاص داده و همین موضوع خسارت‌های سنگینی به صنعت برق به ویژه در بخش نیروگاهی وارد کرد.
پاداش ۲۰ برابری و جوایز ارزنده در انتظار مشترکان خوش مصرف
باتوجه به اینکه الگوی مصرف مصرف در ایران در فصل گرم سال متناسب به مناطق جغرافیایی متغیر است و از ۳۰۰ کیلووات در مناطق عادی، ۴۰۰ کیلووات در مناطق گرمسیر چهار، ۱۰۰۰ کیلووات در مناطق گرمسیر سه، ۲۰۰۰ کیلووات در مناطق گرمسیر دو ۳۰۰۰ کیلووات در مناطق گرمسیر یک تعیین شده است، بر این اساس مشترکانی که در این فصل مازاد از الگوی مصرف منطقه محل زندگی برق مصرف کنند مشمول تعرفه‌های پلکانی می‌شوند و در مقابل مشترکانی که میزان مصرف برق خود را نسبت به الگو و مصرف سال قبل کاهش دهند، پاداش ۲۰ برابری خوش مصرفی دریافت می‌کنند و علاوه بر آن در قرعه کشی جوایز نفیس پویش با انرژی شرکت داده می‌شوند.
توضیح اینکه اصلاح نظام افزایش پلکانی تعرفه برق در بخش خانگی و حذف یارانه مشترکان پرمصرف در بند «ی» تبصره ۸ قانون بودجه سال ۱۴۰۰، بند «ک» تبصره ۱۵ قانون بودجه سال ۱۴۰۱، بند «ل» تبصره ۱۵ قانون بودجه ۱۴۰۲ و همچنین ماده ۶ قانون مانع زدایی از توسعه صنعت برق تعیین شده است.
بر اساس ماده ۶ قانون زدایی از توسعه صنعت برق، تخصیص یارانه به مصارف بالاتر از الگو ممنوع بوده و تعریف برق مشترکان خانگی با مصرف بالاتر از الگوی مصوب برای میزان مصارف کمتر از الگو، مازاد بر الگو تا یک و نیم برابر، مازاد بر الگو تا دو و نیم برابر، و میزان مصارف بیش از دو و نیم برابر به ترتیب با ضرایب ۰. ۵، ۱. ۵، ۲. ۵ و ۵ برابر هزینه تأمین برق محاسبه و دریافت می‌شود.
در شیوه جدید تعرفه‌گذاری که در دو سال و نیم گذشته وارد فاز اجرا شده است، ضمن کاهش مصرف برق بخش خانگی و در مقابل افزایش امکان تأمین برق برای بخش‌های مولد، نه تنها این تعرفه‌ها به گونه‌ای طراحی شده است که با شرایط آب و هوایی مناطق مختلف کشور همخوانی داشته باشد، بلکه در آن تلاش شده است تا از اعمال هرگونه فشار اقتصادی بر روی اقشار آسیب‌پذیر جلوگیری شود.
اقدامی که در دو سال گذشته توانست نقش مؤثری در کاهش میزان مصرف برق مشترکان خانگی داشته باشد، در حالی که در فصل گرم سال ۱۴۰۱ میزان مصرف برق بخش خانگی کشور ۴۸ تراوات ساعت بود، این میزان در فصل گرم سال گذشته و متأثر از همین برنامه‌های مدیریت مصرف باوجود افزایش ۷۵۰ هزار مشترک جدید و افزایش بی‌سابقه دما نه تنها افزایش نداشت، بلکه تا ۴۶ تراوات ساعت کاهش یافت.
این گزارش اضافه می‌کند: باتوجه به اجرای پویش با‌انرژی در سال جاری و اعطای جوایز نفیس به مشترکان بخش خانگی پیش‌بینی می‌شود برنامه‌های مدیریت مصرف سال جاری مؤثرتر از دو سال گذشته ادامه یابد و در ادامه نیز با اجرای کامل قانون مانع زدایی از توسعه صنعت برق مشترکان بیشتری ترغیب شوند تا شدت مصرف انرژی خود را با روش‌های مختلف مانند ارتقای بازدهی وسایل برقی و تغییر بازه زمانی مصرف کاهش دهند.
