حمام حاجی رشت همچون بسیاری دیگر از آثار تاریخی این شهر که در سایه غفلت و بی‌کفایتی حال‌وروز خوشی ندارد و نفس‌های آخرش را می‌کشد و شاید به‌زودی دریکی از روزها وقتی‌که از خواب بیدار شدیم خبر ناگوار ریزش این بنای ارزشمند را بشنویم.
مرمت و بازسازی ابنیه تاریخی و اماکنی که روزگاری با هنر و معماری ایرانی و اسلامی توسط هنرمندان قرون گذشته در کشورمان ساخته و برافراشته شده‌اند، وظیفه‌ایست بر گردن این نسل تا تاریخ کهن ایران زمین را برای نسل‌های آینده و حتی خودمان حفظ کنیم.
ابنیه تاریخی که گویای معماری بی‌نظیر و هنر دستِ هنرمندانی است که در اعصار کهن ایران در سخت‌ترین شرایط و با محدودترین وسائل و تجهیزات آثار هنری شگرفی را با دست خالی می‌آفریدند و هنر اسلامیِ ایران را به رخ جهانیان می‌کشیدند تا جایی که بسیاری از سبک‌های معماری غرب معماران بزرگ دنیا با نگاه از روی اماکن تاریخی و ابنیه کهن هنرمندان ایرانی ساخته و پرداخته شد.
اما آنچه امروز باید به دغدغه هر هنرمند و هنردوستی تبدیل شود به فراموشی و بی‌دغدغگی تبدیل شده؛ تا جایی که هر چند وقت یک بار شاهد از بین رفتن بناهایی هستیم که اصالت و ریشه ایران و ایرانی را پیش چشم میهمانان خارجی و حتی خودمان که به جای جای ایران سفر می‌کنیم، نمایش می‌دهند؛ اما تخریب این بناها و یا خوشبینانه‌تر: اجازه تخریب و تحلیل رفتن این بناهای تاریخی، کهن و ارزشمند را دادن آن هم بر اثر گذشت زمان و بی‌توجهی به حفظ و حراست از آنان مسئله‌ایست که آدمی را نسبت به گرامیداشت تاریخ این سرزمین و تمدن کهن آن رنجور و دل آزرده می‌کند.
استان گیلان نیز که با اصالت کهن تاریخی خود و اتفاقات عظیم و شگفت‌آوری که در آن رخ داده از این قاعده مستشنا نیست، گیلانِ ما بناها، قلعه‌ها، مساجد تاریخی، بقاع بسیار قدیمی و حمام‌های کهنی دارد که با بافت کهن معماری اعصار مختلف تاریخی از جمله معماری دوران صفوی، قاجار و امثالهم در داخل و خارج شهرهایش خودنمایی می‌کنند.
حمام حاجی ازجمله این آثار تاریخی متعلق به دوران قاجار در شهر رشت است که نگاهی اجمالی از بیرون به این بنای تاریخی که سال‌هاست بلااستفاده مانده و سر درش را قفل محکمی زده‌اند، به آدمی حس یک گذر تاریخی از حال به دوران قاجار را می‌دهد.
این حمام که درگذشته کاشی‌کاری‌های زیبا و منقش آن زبانزد همگان بود در خیابان ساغریسازان رشت واقع‌شده و در سال ۸۳ به‌عنوان یک اثر ملی به ثبت رسید.
هنوز کاشی‌کاری‌های زیبا و منقش به داستان‌های اساطیری ایران همچون رستم و سهراب در سر درب و دیوارهای این گنجینه ارزشمند مشاهده می‌شود.
وقتی به دیوارهای بلند و پُر از پنجره آن که با سبک و سیاق سنتی در کنار یکدیگر چیدمان شده و امروزه براثر بی‌توجهی گردوغبار و تارعنکبوت میهمان دائمی‌شان شده‌اند نگاه می‌کنیم گویا تاریخ پرفرازونشیب این شهر در جلوی چشمان آدمی زنده می‌شود.
اگر گوش جان به آواهای خاموش این بنای تاریخی نیمه مخروبه بسپاریم هنوز هم می‌توان از قسمت مردانه صدای مردان قجری را شنید که با حضور در این مکان، حین استحمام درباره مسائلی همچون سیاست، قیمت ارزاق و دیگر مسائل کلان کشور مشغول بحث و گفت‌وگو هستند.
هنوز هم‌صدای قُل قُل قلیان‌هایشان که به‌رسم آن دوران پس از استحمام برایشان چاق می‌شد به گوش می‌رسد.
حمام حاجی رشت تنها یک حمام نیست، گوشه‌ای از تاریخ پرفرازونشیب این شهر و بهانه‌ای برای زنده نگه داشتن تاریخ گیلان است و رازهای فراوانی طی سالیان طولانی در دل این بنای تاریخی نهفته شده است.
اما این روزها این حمام تاریخی حال خوشی ندارد و تقریباً به نیمه خرابه‌ای تبدیل‌شده است؛ کاشی‌های منقشش گردوغبار گرفته و دیگر جلای گذشته را ندارد.
سال‌هاست که دیگر صدای دلاک و آب آور از آن به گوش نمی‌رسد و در نگاه اول به این بنای تاریخی بیشترین چیزی که نگاه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند دیوارهای پر از شکاف و نشست کرده و قفل آهنین بزرگی است که بر سر درب آن زده‌اند و این گنجینه تاریخی را به سوی زوال سوق داده تا این شهر با یک هنر معماری قدیمی دیگر نیز به سادگی خداحافظی کند.
حسین میرزایی معاون توسعه اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گیلان می‌گوید که بر اساس قانونی که اخیراً ابلاغ‌شده میراث فرهنگی اجازه مرمت و بازسازی چنین املاکی که مالک حقیقی دارند، را ندارد.
فاطمه شیرزاد رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای رشت اما معتقد است که باید با مالکین چنین بناهای تاریخی وارد مذاکره شد و نباید اجازه داد تاریخ این شهر به فراموشی سپرده شود.
حال با تمامی حرف‌وحدیث‌هایی که پیرامون نوع مالکیت این بنای ارزشمند تاریخی مطرح است انتظار می‌رود نگاه مدیران مربوطه با دقت بیشتری به آن جلب شود.
حمام حاجی رشت همچون بسیاری دیگر از آثار تاریخی این شهر که در سایه غفلت و بی‌کفایتی حال‌وروز خوشی ندارد و نفس‌های آخرش را می‌کشد و شاید به‌زودی دریکی از روزها وقتی‌که از خواب بیدار شدیم خبر ناگوار ریزش این بنای ارزشمند همچون خنجری بر ذهن دوستداران تاریخ و سنن این شهر بنشیند و باز ناله وا اسفای آنانی بلند شود که تا دیروز به هر بهانه‌ای از تلاش برای مرمت و بازسازی آن سر باز می‌زدند.
