کیمیای شمال – با توجه به تغییر تعرفه خرید برق از واحدهای نیروگاهی تولید پراکنده، انتظار می‌رود واحدهای خارج از مدار تولید موجود در کشور تا ظرفیت حدود ۲۰۰۰ مگاوات فرآیند تولید برق خود را از سر گرفته و زمینه تأمین نیاز مشترکان برق کشور با تمرکز بر مشترکان صنعتی را مهیا کنند.
با اصلاح تعرفه نیروگاه‌های تولید پراکنده در اردیبهشت جاری، تعرفه برق این واحدهای نیروگاهی در زمان اوج بار از ۱٫۵ تا ۶ برابر رشد کرد.
به گزارش روابط عمومی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران به نقل از خبرگزاری فارس، نیروگاه تولید برق پراکنده (CHP) اگرچه مفهومی نوین در ادبیات اقتصادی صنعت برق است، ولی ماهیت واقعی آن چندان جدید نیست.
در روزهای نخستین تولید برق، تولید پراکنده یک اصل فراگیر بود، به این گونه که اولین نیروگاه‌های برق تنها مشترکان نزدیک و همسایه خود را تغذیه می‌کردند. با توجه به این‌که شبکه‌های جریان مستقیم اولین شبکه‌های برق بودند که به منظور ایجاد تعادل بین تولید و مصرف از منابع ذخیره موجود در محل مانند باتری‌ها استفاده می‌شد. بعدها و بر اثر پیشرفت فناوری (مانند به‌وجود آمدن شبکه‌های جریان متناوب) این امکان پیدا شد که برق در مسافت‌های طولانی انتقال پیدا کند.
اندک اندک سامانه‌‌های عظیم الکتریکی، شامل نیروگاه‌های شبکه‌های بزرگ انتقال و توزیع به‌وجود آمد. تعادل بین “تولید” و “مصرف” از طریق میانگین اثر تعداد زیادی از بارهای لحظه‌ای انجام شد و امنیت این شبکه‌های بزرگ افزایش پیدا کرد، به این صورت که در صورت وقوع خطا و از مدار خارج شدن یکی از منابع، دیگر منابع موجود شبکه وظیفه جبران تولید را برعهده می‌گرفتند.
در دهه‌های اخیر، پیشرفت‌های فناوری، تغییرات اقتصادی و مقررات زیست محیطی سبب شده که نسبت به مفهوم تولید پراکنده علاقه‌مندی‌های فراوانی به‌وجود آید. آژانس بین‌المللی انرژی در سال ۲۰۰۲ اعلام کرد که ۵ عامل اساسی، از جمله توسعه فناوری‌های تولید پراکنده، محدودیت در ساخت خطوط انتقال، افزایش تقاضای انرژی پایدار از سوی مشترکان، خصوصی سازی بازار برق و نگرانی‌های تغییرات آب و هوا، منجر به فراگیر شدن مفهوم تولید پراکنده خواهد شد.
ظرفیت ۲۰۰۰ مگاواتی نیروگاه‌های تولید پراکنده در کشور
در ایران نیز توسعه نیروگاه‌های تولید پراکنده از سال‌های پیش شروع شد و هم اکنون بنا بر آخرین آمار، ظرفیت عملیاتی تولید برق نزدیک به ۲۰۰۰ مگاوات رسیده است. در همین راستا، قراردادهای خرید برق از نیروگاه داران تولید پراکنده به‌نحوی تنظیم شده تا زمینه اقتصادی شدن این پروژه فراهم شده و بخش خصوصی، به‌خصوص برای تأمین برق شهرک‌های صنعتی به سوی ارتقاء ظرفیت نیروگاه‌های تولید پراکنده حرکت کنند.
بر اساس قرارداد موجود بین نیروگاه‌های تولید برق پراکنده و شرکت‌های برق منطقه‌ای به‌عنوان فروشنده و خریدار برق، قرارداد مندرج بین طرفین ۱۰ ساله تعریف می‌شود که ۵ سال آن به شکل خرید تضمینی و ۵ سال دیگر نیز به‌صورت نرخ مصوبات جاری خواهد بود. به عبارت دیگر، وزارت نیرو به منظور حمایت از توسعه نیروگاه‌های تولید برق پراکنده، برق تولیدی این نیروگاه‌ها را به مدت ۵ سال و با نرخ خرید تضمینی خریداری می‌کند.
بر اساس آخرین اطلاعاتی که از سوی وزارت نیرو اعلام شده است، تعدیلات ارائه شده و نرخ خرید تضمینی برای نیروگاه‌های تولید پراکنده بیش از ۶ برابر نرخ خرید برق از نیروگاه‌های بزرگ کشور است.
اصلاح تعرفه واحدهای نیروگاهی تولید پراکنده
در این راستا با توجه به اهمیت استفاده از تمامی توان تولید برق کشور، تعرفه‌های نیروگاهی مرتبط با واحدهای تولید پراکنده با تغییراتی نیز مواجه شد. به عبارت دیگر، با توجه به گلایه نیروگاه داران بخش خصوصی، نرخ خرید برق از واحدهای تولید پراکنده که ۵ سال دوم عمر قراردادی خود را طی می‌کنند، اصلاح شده است.
مطابق پیگیری‌های خبرگزاری فارس، به استناد اطلاعیه شماره ۱۶۵۶ مورخ ۱۴۰۱٫۰۱٫۲۷ و بر اساس هماهنگی انجام شده با دفتر تنظیم مقررات بازار آب و برق و خصوصی سازی وزارت نیرو و تأیید معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی درخصوص ایام گرم سال (موضوع نرخ‌های مندرج در بند ۶-۱ مصوبه ۳۲۹ هیأت تنظیم بازار برق)، آغاز دوره گرم سال ۱۴۰۱ از ابتدای اردیبهشت می‌باشد.
معنای دیگر این مصوبه آن است که قیمت برق خریداری شده از واحدهای تولید پراکنده که در ۵ سال دوم فعالیت خود قرار دارند، از ۵۳۰ ریال برای هر کیلووات در اردیبهشت به ۸۰۰ ریال در ساعات کم باری، ۱۶۰۰ ریال در ساعات میان باری و ۳۱۵۰ ریال در ساعات اوج بار افزایش پیدا می‌کند.
انگیزه نیروگاه داران تولید پراکنده برای تأمین برق افزایش می‌یابد
با توجه به تغییر تعرفه خرید برق از واحدهای نیروگاهی تولید پراکنده، انتظار می‌رود واحدهای خارج از مدار تولید موجود در کشور تا ظرفیت حدود ۲۰۰۰ مگاوات فرآیند تولید برق خود را از سر گرفته و زمینه تأمین نیاز مشترکان برق کشور با تمرکز بر مشترکان صنعتی را مهیا کنند.
به عقیده کارشناسان، رشد تا ۶ برابر قیمت خرید برق از واحدهای تولید برق مقیاس کوچک یا تولید پراکنده کشور می‌تواند زمینه ایجاد انگیزه قوی برای نیروگاه داران باشد.
در این راستا پیش‌بینی می‌شود، ظرفیت تولید برق کشور از این محل تا ۱۸۰۰ مگاوات افزایش یافته و یک عامل دیگر در جهت تأمین پایدار برق در تابستان سال ۱۴۰۱ مهیا شود.
